Anayasa Uzlaşma Komisyonu ilk toplantısını yaptı. CHP Anayasa’nın ilk dört maddesinin, MHP “millet ve devlet” vurgusunu kırmızı çizgileri olarak ortaya koyarken, HDP, komisyondaki tek kadın temsiliyetine, çatışmalı ortama ve her gün gelen ölümlere dikkat çekti. HDP ayrıca komisyon çalışmalarının şeffaf  yürütülmesini, basına açık olmasını önerdi. İlk toplantı çalışma esasları gündemiyle açılıştan sonra basına kapalı yapıldı.

MECLİS BAŞKANI CUMHURBAŞKANI GİBİ 

Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu ilk toplantısını yaptı. Meclis Başkanı İsmail Kahraman, milletin kendilerini sorunları çözmekle görevlendirdiğini söyledi.  Amaçlarının, “Türkiye’nin geleceğini çağdaş, çoğulcu demokrasi esaslarına uygun insan hak ve hürriyetlerine saygılı ve öznesi insan olan, insana hizmet için teşkilatlandırmış kuvvetli, kudretli, üniter yapıda bir hukuk devleti  yapılanmasını ortaya koyacak bir sistemi inşa etmek” olması gerektiğini belirten Kahraman, “çözümde görev almayanların sorunun bir parçası olacağını” belirtti.  Mevcut anayasa imkan vermediği için birçok yasal düzenlemeyi yapamadıklarını savunan ve “Demokratik bir Anayasanın yapılması diğer kanunlarda gerekli değişikliklerin yapılmasını önünü açacağını” kaydeden Kahraman,  Cumhurbaşkanı’nın sık sık kullandığı “ithal  ve taklit olmayan bir anayasa” ifadesini kullandı. Kahraman; “Türkiye’nin, ithal ve taklit olmayan, günün şartlarına cevap veren, geleceğin büyük Türkiye’sini inşa edecek, yalın, sürekli değişiklik yapılmasını gerektirmeyen, kalıcı nitelikte yeni bir Anayasaya ihtiyacı bulunmaktadır. Günümüzün ihtiyaçlarına cevap verecek bir anayasa düzeni köklü bir değişiklikle ve yeni bir anayasanın kabulüyle mümkündür” diye konuştu. Yeni bir Anayasa yapım sürecinin kolay olmadığını, sabır, dikkat, emek ve ihtimam gerektirdiğini belirten Kahraman’ın anayasanın Meclis’teki kabül sürecini ve referandum için gerekli olan 330 vurgusu dikkat çekti. 

‘HERKES BU ANAYASAYA KARŞI’

Daha sonra parti temsilcileri söz aldı. AKP adına konuşan önceki Meclis Başkanı Cemil Çiçek, “Tüm toplumu kuşatıcı, hiçbir baskı olmaksızın milletin hür iradesiyle hazırlayacağı demokratik ve özgürlükçü bir anayasa”nın gelecek kuşaklara borçları olduğunu söyledi. Darbecilerin 12 Eylül Anayasası’yla Türkiye’ye bıraktığı otoriter mirasın kısmi değişikliklerle ortadan kaldırılamayacağını kaydeden Çiçek, yapıldığı dönem dahil, bugüne kadar tartışılan ama yine yürürlükte olan 12 Eylül Anayasası’nın tüm toplum kesimleri tarafından eleştirildiğini söyledi. “Geçmişte yapılan değişiklikler göstermiştir ki, bu anayasayı restore ederek demokrasinin evrensel standartlarına ulaşılamaz” diyen Çiçek, “yasakçı ve vesayetçi zihniyetinden birey odaklı, özgürlükçü ve demokratik temsil esasına dayanan bir anayasa için komisyonun, ortak akıl komisyonu olarak çalışması” gerektiğini söyledi. 

‘DARBE HUKUKUNDAN ARINMA KOMİSYONU’ 

CHP adına konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve komisyon üyesi Bülent Tezcan, çalışmaya doğru başlamanmazsa, doğru sonuca ulaşılamayacağını söyledi. Türkiye’nin önemli bir probleminin sadece darbe anayasası değil, darbe hukuku olduğunu kaydeden Tezcan, “Türkiye’nin darbe hukukundan arınma problemi” olduğunu söyledi. Darbe hukukunun bütün mevzuata sirayet ettiğini kaydeden Tezcan, anayasa yapım sürecinin de bu açıdan “köklü bir darbe hukuku ile hesaplaşma, darbe hukukundan arınma süreci” olması gerektiğini söyledi. 
Darbe anayasasının parlamenter sisteme aykırı bir şekilde Cumhurbaşkanı’na geniş yetkiler vermesini de eleştiren Tezcan, bunu tahkim eden düzenlemelerin de mevzuata girdiğini söyledi. Komisyonun, “sürece darbe hukukundan arınma süreci olarak yaklaşmasını” isteyen Tezcan, ancak anayasanın ilk dört maddesine dokundurtmayacaklarının da altınız çizdi. Komisyon daha toplantısını yapmadan, Cumhurbaşkanlığının başka bir kampanya başlattığını belirterek eleştiren Tezcan, Meclis Başkanı’nı sürece sahip çıkmaya çağırdı. 

HDP adına konuşan Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş ise Meclis Başkanının bütün partilerle istişare edip, mutabakat aramadan gündem belirlemesini ve sadece davet göndermesini eleştirdi. 

TEK KADIN ÜYE HDP’DEN

İkinci eleştirisini de diğer partilere yönelten Beştaş, komisyonun tek kadın üyesi olduğunu, 12’de 1 kadın, Meclis başkanı ile daha da vahim bir kadın temsiliyeti olduğunu söyledi. Bunun da erkek bir anayasa olacağını gösterdiğini belirten Beştaş; kadınların toplumun yarısı olduğunun altını çizdi. 
Daha önceki anayasalarda da kadının adının olmadığını, eril bir zihniyetle anayasaların hazırlandığını kaydeden Beştaş, Türkiye’deki bütün farklılıkların, ezilenlerin, kadınların  sözcüsü olacağını dile getirdi. 

KADINI AŞAĞILAYAN ÜYELERE TEPKİ

Beştaş, Komisyon üyesi, AKP Genel Sekreteri Abdulhamit Gül’ün, "Size etek giydirip gezdiririz ama bu ülkeyi böldürmeyiz” sözlerine atıf yaparak, eteği ile kadını aşağılayan zihniyet ile aynı masada oturmanın büyük talihsizlik olduğunu da dile getirdi. Beştaş, erkek egemen zihniyetle mücadele edeceklerinin altını çizdi. 

Kutuplaşmanın dorukta olduğu, sokağa çıkma yasaklarının iki ayı aştığı, 12 gündür Cizre’de yaralıların alınamadığı, Cumartesi gününden beri yaralılardan haber bile alınamayan vahşet bodrumundan haber alınamadığı bir ortamda komisyonun toplandığını kaydeden Beştaş, her gün ölüm haberlerinin geldiği, annelerin çocuklarının tabutlarına sarıldığı bir ortamda komisyonun nasıl çalışacağını sordu. Komisyonun barışçıl ortam için sorumluluk almasını isteyen Beştaş, daha önceki komisyonda yol temizliği önerilerini hatırlattı.  Bu ortamda özgür bir tartışma ortamını nasıl yürüteceklerini de soran Beştaş, özgür tartışmaların anayasada ifadesini bulması için özgür bir ortamın olması gerektiğini dile getirdi. 

‘ŞEFFAF VE KATILIMCI BİR SÜREÇ İŞLETİLSİN’

12 Eylül anayasasının darbe ve vesayet anayasası olduğunu, ancak şu anda da Cumhurbaşkanı’nın vesayetçi yaklaşımlarının bilindiğini aktaran Beştaş, daha komisyon toplanmadan, usül konusunda bir karar vermeden Cumhurbaşkanlığından başlatılan kampanyaya dikkat çekti. Sorumluluğun Meclis Başkanı ve parlamentoda olduğunun altını çizen Beştaş, anayasaların toplum sözleşmeleri olduğunu ve katılımcılık gerektiğini de dile getirdi. Demokratik, özgürlükçü, eşitlikçi, kadın özgürlüğünü esas alan bir anayasa için anayasa yapım sürecinin kamuoyunun denetim ve katılımına açık olmasını önerdi. Şeffaf ve katılım kanallarının açık tutulması için komisyonun basına açık olmasını da öneren Beştaş, çatışmalara, kısıtlamalara atıf yaparak, “Bu ortamda nasıl barışın anayasası olacak?” diye sordu. 

MHP ‘MİLLET VE DEVLET’ DEDİ

MHP adına konuşan Oktay Öztürk de anayasa yapım sürecinin ciddi gerilimlere neden olacağının şimdiden görüldüğünü söyledi. Sık sık devlet ve millet vurgusu yapan ve milletin varlığını, devletin yapı taşlarını zedeleyecek önerilere kapalı olduklarını vurguladı. Cumhurbaşkanı tarafından yapılan yönlendirmeleri de eleştiren Öztürk, sürecin bir kişinin başkanlık ihtiraslarına kurban edilmemesini istedi. Öztürk komisyonda oybirliği ile karar alınmasını da şart koştu. 

HDP’li Garo Paylan basının komisyondan çıkarılmamasını önerdi. Ancak çalışma esaslarını bu toplantıda belirleyeceklerini belirten Başkan İsmail Kahraman bu öneriyi kabul etmedi.  Komisyon  “aile fotoğrafı” verdikten sonra basına kapalı olarak devam etti.