Berktaş, farkındalık yaratmak için ortak mücadeleye çağrısında bulunarak, “Öncelikle, ülkemizde yaşlıların durumu hakkında resmî bilgileri sizlerle paylaşmak istiyoruz" dedi..

Berktaş, açıklamasında şunları dile getirdi:

Türkiye'de yaşlı nüfus, diğer yaş gruplarındaki nüfusa göre daha yüksek bir hız ile artış göstermektedir.

En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 276 bin 433 hanenin 1 milyon 632 bin 874'ünün tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu. Bu hanelerin %74,7'sini yaşlı kadınlar, %25,3'ünü ise yaşlı erkekler oluşturmaktadır.

Yaşlı nüfusun yıllar içinde artması, bunların içinde tek başına yaşayan yaşlı kişilerin sayısının azımsanmayacak düzeyde olması yaşlılara yönelik sunulan hizmetleri akla getirmektedir.

Ülkemizde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yaşlılara yönelik sunulan en temel kamusal hizmetler; kurum bakımı hizmeti, evde bakım hizmeti, yaşlılık aylığı hizmetidir.

Bakanlığa Bağlı:

Huzurevi Sayısı               : 168

Kapasite                          :17490

Hizmet Alan Yaşlı Sayısı :13687

Özel Alanda Bulunan Kuruluşlar:

Huzurevi Sayısı               : 261

Kapasite                          :17252

Resmi Olan Diğer Kuruluşlar:

Huzurevi Sayısı               : 21

Kapasite                          : 2981

-Özel sektördeki huzurevi sayısı ve kapasitesi dikkate alındığında; önümüzdeki yıllarda yaşlı bakımı konusunda özel sektör kuruluşlarının artan rolünü göreceğimizi düşündürmektedir.

Belediyeler tarafından sunulan yaşlı bakımı hizmetlerinde ise belediyelerin ev temelli bakım hizmetlerinin yürütülmesinde önemli yeri bulunmakta ancak, bu hizmetlerin taşeronlaşma yoluyla yapılması yerine yaşlı hizmetleri konusunda kalıcı kadro oluşturulmasının, bu konunun Belediyelerin stratejik planlarına yansımasının önemli olduğunu vurgulamak istiyoruz.

Evde Bakım Hizmetinden Yararlanan Yaşlı Sayısı: 566000

Yaşlılık Aylığı Hizmetinden Yararlanan Yaşlı Sayısı: 2022 verilerine göre 836000

-Yine TÜİK’in 2022 yılı verilerine göre; 65+ yaş grubunun  %20,5’inin yoksulluk ve sosyal dışlanma sorunu yaşadığı tahmin edilmektedir.  

Çocukluk ve gençlik gibi yaşlılık da insan yaşamında doğal ve kaçınılmaz bir evreyi ifade etmektedir.

Yaşlıların da;

-uygun güvenli bir çevrede yaşama, beslenme, barınma, sağlık hizmeti alma,

-yeterli gelir olanaklarına sahip olma,

-uygun eğitim ve öğretim programlarına ulaşma,

-eğitsel ve kültürel etkinliklere aktif olarak katılma,

-aile, yakın çevre, toplum ile kuşaklararası yardımlaşmayla desteklenme,

-gereksinim duyduğunda profesyonel bakım hizmeti alma,

-kişisel saygınlığını geliştiren hizmet ve olanaklardan yararlanma,

-yeni teknik ve teknolojilerden yararlanma gibi evrensel hakları vardır.

Emekliler  ve yaşlılar bu haklardan yararlanabiliyor mu? sorusunun yanıtı,  pandemi döneminde  daha görünür oldu. Bizde de dünyada da, yaşlıları gereksiz ve topluma yük olarak gören küresel kapitalist sistem, yaşlıları sorunların nedeni olarak görerek, onları hedef almıştır. Human Rights Watch tarafından yapılan açıklamada “Yaşlı insanlara uygulanan ayrımcılık tüm ülkelerde her yanı sarmış durumda. Yaşlılara karşı ayrımcılık dünya çapında yaygınlaşıyor ve hakları tehlikeye atıyor” denilmiştir. Birleşmiş Milletler 2020 yılı Eylül ayında özel bir rapor yayınlayarak “yaşlı ayrımcılığının insan haklarını tehdit eder boyuta ulaştığı ve acil önlemlerin alınması gerektiğini” vurgulamıştır.

“Emekli oldum ama insan gibi yaşayamıyorum.”

“Yaşlıyım, bakıma ihtiyacım var ama ben hasta ve özürlü değilim.”

“ Cezaevi değil, huzurevi bakımı istiyorum.”

"lanınca yakınlarıma yük olmak istemiyorum.” diyenlerin fark edilmesini istiyoruz.

Dünyada ilk kez 1982’de Viyana’da toplanan BM Genel Kurulunda “Dünya Yaşlanma Asamblesi” yapılmıştır. Yaşlanma sorunları özellikle ele alınarak ilkeler benimsenmiş,  bağımsızlık, katılım, bakım, kendini gerçekleştirme, itibar başlıkları altında “Uluslararası Yaşlı Hakları” kabul edilmiştir.

 Ekonomik ve sosyal olanaksızlıklar nedeni ile aileler yaşlılarına bakacak durumda değildir. Aileleri tarafından sokağa terk edilen yaşlı sayısında her yıl artış yaşanmaktadır. Yaşlılara yönelik  aile içi psikolojik ve fiziksel şiddetin arttığı bugün, yaşlılar yeterli bakıma erişmekte zorlanmaktadır. Bu durum, bakım hizmetinin nitelikli bir kamu hizmeti olarak verilmesi gerekliliğini gözler önüne sermektedir. Yaşlıların toplumdaki ve aile içerisindeki konumlarını korumak ve güçlendirmek için özgün koşullar dikkate alınarak yaşlı bakımı için kamu hizmeti çeşitlendirilmeli, artırılmalı, bakım hizmeti veren kurumların denetimi sağlanmalıdır. Yaşlıya aile içi psikolojik ve fiziksel şiddet engellenmeli, Alzheimer ve Demans hastaları için profesyonel bakım hizmeti sunan bakımevleri açılmalı ve ihtiyacı olan tüm yaşlıların bu hizmete  erişebilmesi sağlanmalıdır.

Sosyal Güvenlik ve Sağlık, bir insan hakkıdır.

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) uygulaması öne çıkarılmış, % 80’i yoksulluk sınırının altında aylık alan emeklilerle, asgari ücretin üçte birinin altında yaşlı aylığı alan yaşlılar piyasa koşullarının insafına terk edilmişlerdir.

Yerel Yönetimler de bu konudan sorumludurlar. 2013 yılında yürürlüğe giren Yerel yönetimler Yasasında;  bu kurumların yaşlıların sorunlarının çözülmesi ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi için görev ve sorumlulukları tanımlanmıştır. Ancak, verilen hizmetlerin yetersiz olduğu bilinmektedir. Yerel seçimler yaklaşmaktadır. Oylarımızı isteyecek olan partilere ve adaylarına şimdiden soruyoruz: Kazanacağınız belediye yönetimleri, biz yaşlıların en temel insan haklarının hayata geçirilmesi için bir programa sahip olacak mıdır? Bunun için yaşlıların örgütleri ile işbirliği yapılacak mıdır? Bu konularda ne düşündüğünüzü seçimlerden önce sizlerden duyabilecek miyiz?

Yaşlıların konut ihtiyacı acil olarak karşılanmalı, belediye sınırları içinde tüm yaşlıları kapsayacak bakım hizmeti ağı kurulmalıdır. Profesyonel bakım gereken yaşlı hastalar için hastaneler açılmalıdır. Yaşlılar için buluşma yerleri, lokaller, kültür evleri açılmalıdır. Yaşlıların değişen, gelişen yaşam koşullarına uyum sağlamalarına, teknolojik değişiklikleri takip etmelerine yardımcı olacak, yaşamlarını kolaylaştıracak eğitim ve benzeri hizmetler verilmelidir.

Devlet, 1994 yılında IMF ve Dünya Bankasının yaptırımları doğrultusunda sosyal sorumluluklarını rafa kaldırmış, emeklilerin- yaşlıların- çalışanların aleyhine yaptığı uygulamaları ve değişiklikleri de 1 Ekim 2008 tarihinde “Sosyal Güvenlik Reformu” adı ile yasalaştırmıştır. Yaşlılığın güvencesi olan emeklilik piyasa koşullarına terk edilmiş,  çalışanların emekli olma hakkı, gelecek güvencesi yok edilmiştir.

Sosyal güvenlik hakkının ortadan kaldırılması, yaşlıları yoksullaştırdığı gibi, yoksulluğu toplumsallaştırmış ve insanlar en aşağılayıcı şiddet olan yoksullukla yaşamak zorunda bırakılmıştır. Oysa, bugüne kadar üretilen tüm değer ve hizmetler, biriken sermaye, emeklilerin yaşlıların emeğinin ürünüdür. Emeklileri, yaşlıları yaşamdan dışlamak, yok saymak emeğe saygısızlığın ötesinde büyük haksızlıktıHer insan gibi ‘onurlu bir yaşam hakkı’ olduğu halde haklarını kullanamayan, yaşlılık nedeniyle aile ve toplum içinde yeterli düzeyde desteklenmeyen, cinsiyet, ırk, etnik köken ya da diğer konumları nedeniyle de hayatın içinde negatif ayrımcılığa tabi tutulan, temel gereksinimlerini karşılamakta zorlanan, bilgi-birikim-beceri-deneyimlerinden yararlanılmayan yaşlıların,  evrensel insan haklarına erişimi sağlanmalıdır.

Yaşlıların, emeklilerin sorunları politiktir.

Kuşaklararası dayanışmanın önemini vurgulayarak, demokrasiden, insan haklarından söz eden herkesi, Aile ve Sosyal Hizmet Bakanlığı’nı, bütün yerel yönetimleri, her kurumu ve kuruluşu yaşlılar ve yaşlı hakları konusunda duyarlı olmaya, sorumluluk almaya davet ediyoruz. Herkese sağlıklı yaşama ve yaşlanmalar dileyerek, sizler aracılığı ile toplumun bütün kesimlerini yaşlıların yok sayılmasına ve yaş ayrımcılığına karşı çıkmaya davet ediyoruz.

İHD yaşlı hakları komisyonu olarak; sorunları dile getirmek, çözüm aramak, yetkililere görevlerini hatırlatmak ve yaşlılık konusunda farkındalık yaratmak için mücadelemizi yükselterek sürdüreceğiz.

Bütün yaşlıları haklarımız için verilen mücadelede birleşmeye ve dayanışmaya çağırıyoruz.

Kaynak: Adana Gün Habar