Dersim Tertelesi'nin 85. yılında katledilenler ağıtlarla anıldı. Kadıköy rıhtımda düzenlenen anmada, tekçi anlayışın 85 yıldır farklı şekillerde asimilasyon politikalarını sürdürdüğüne dikkat çekildi ve mücadelenin süreceği kaydedildi.
Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF), Avrupa Demokratik Dersim Birlikleri Federasyonu (ADEF), Dersim Araştırmaları Merkezi (DAM) ve çok sayıda siyasi parti ile demokratik kitle örgütü, Dersim Tertelesi'nin 85'inci yıldönümünde katledilenleri anmak ve soykırımı lanetlemek için Kadıköy rıhtımında bir araya geldi. Anmaya, Halkların Demokratik Partisi (HDP) milletvekili Züleyha Gülüm'ün yer aldığı çok sayıda kişi katıldı. "Dersim 37-38, Hiçbir şeyi unutmadık hiçbir şeyi affetmedik" pankartının açıldığı eylemde, soykırımın resimleri taşındı ve yere mumlarla karanfiller bırakıldı.
Basın açıklamasını okuyan DEDEF Genel Sekreteri Hasan Şen, 4 Mayıs 1937'de devletin bir halkı planlı olarak yok etmeye karar verdiğini belirterek, yaşanan soykırımın "Roca Şaê-Kara Gün" olarak anıldığını söyledi.
ŞEN: SADECE DERSİM HALKINA DEĞİL TÜM İNSANLIĞA KARŞI SUÇ İŞLENDİ
Soykırım süresince Dersim'de köylerin boşaltıldığını, evlerin yakıldığını, mağaralara sığınan halkın zehirli gazlarla katledildiğini, kız çocukların ailelerinden zorla alınarak askerlere "savaş ganimeti" olarak verildiğini aktaran Şen, "Bu uygulamalarla, sadece Dersim'e karşı değil, tüm insanlığa karşı suç işlendi. Bu yönüyle Dersim'de bir insanlık suçu işlenmiştir. Bugün başta bizlere,bütün insanlığa karşı işlenmiş bu suçun teşhir edilmesi, insanlık huzurunda lanetlenmesini sağlamak sorumluluğu düşmektedir" dedi.
Dersim Soykırımı'nın başlıca sorumlusunun tekçi ve ırkçı ideoloji olduğunu dile getiren Şen, farklı hükümetlerin 85 yıldır inkar ve asimilasyon politikalarını devam ettirdiğini belirtti. 15 Kasım 1937'de idam edilen Seyid Rıza ve yoldaşlarının mezar yerlerinin ise hala açıklanmadığına dikkat çeken Şen, şöyle devam etti: "Dersim 85 yıldır, yaralarını sarmaya, inkar edilmişliğini aşmaya, eşit yurttaşlık hakkını kazanmaya ve atalarının mezar yerlerini bulmaya çalışıyor. Dersim Toplumu ve Dersim Kurumları olarak sonuç alıncaya kadar hak ve hakikat yürüyüşümüzü sürdüreceğiz. Devletin tüm kurumlarıyla bir soykırım olan Dersim Tertelesiyle yüzleşmesini talep ediyoruz. Bu yüzleşme aynı zamanda yeni kırım ve katliamların yaşanmasının yolunu da kapatacaktır."
'ARŞİVLER AÇILSIN, MEZAR YERLERİ AÇIKLANSIN'
Şen, Dersim halkı olarak taleplerini ise şöyle sıraladı:
???? "Dersim katliamında yaşamını yitirenleri hürmetle anarken, 4 Mayıs günü '1937-38 Dersim Tertelesi Günü' olarak resmen kabul edilsin.
???? Dersim katliamı öncesi ve sonrasına dair arşivler açılsın.
???? Tertele'de ne kadar insanımızın katledildiği açıklansın.
???? Dersim ismi iade edilsin.
???? Sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi açıklansın.
???? Başta Seyid Rıza ve yol arkadaşları olmak üzere, idam edilenlerin mezar yerleri açıklansın.
???? Dersim halkından resmen ve etkili bir şekilde özür dilensin.
???? Dersimde ekolojik tahribata yol açacak projeler derhal iptal edilsin."
GÜLÜM: TEKÇİ ANLAYIŞ 85 YILDIR İNKAR VE ASİMİLASYONU SÜRDÜRÜYOR
Söz alan HDP milletvekili Züleyha Gülüm, Türkiye tarihinin katliamlarla dolu olduğuna işaret ederek, 85 yıldır terteleyi unutmadıklarını unutturmadıklarını, katliamın hesabını sormaya devam edeceklerini ifade etti. Yaşanan katliamın ve ardından yapılan sürgünün herkes tarafından bilindiğini dile getiren Gülüm, katliamın sebebinin asimilasyoncu, inkarcı, tekçi, sömürgeci anlayış olduğunu kaydetti. Bu anlayışın köy yakmalarla, faili meçhul cinayetlerle, işkencelerle, kayyum atamaları, tutuklamalar ve doğa talanıyla devam ettiğine dikkat çeken Gülüm, kendilerine düşenin sadece Dersim'de değil her yerde buna karşı mücadele etmek olduğunu vurguladı. Dersim halkının taleplerini sahiplenen Gülüm, iktidarı yüzleşmeye ve sorumluları açıklamaya çağırdı.
KATLEDİLENLER AĞITLARLA ANILDI
Kurmançi ve Zazaca okunan ağıtlarla devam eden anma, Alevi dedelerin okuduğu dualarla lokmanın paylaşılması ve karanfillerin katledilenlerin anısına denize bırakılmasıyla son buldu.