İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Marmara Bölgesi’nin yanı sıra diğer bölgelerdeki cezaevlerinden de kendilerine yapılan hak ihlalleri başvurularına ilişkin rapor hazırladı. Ocak-Şubat-Mart aylarını kapsayan 3 aylık “Marmara Bölgesi Hapishaneleri Hak İhlalleri Raporu” dernek binasında düzenlenen basın toplantısıyla duyuruldu.  

Toplantıya, Komisyon üyeleri Jiyan Tosun, Mehmet Acettin ile İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri katıldı. 

24 CEZAEVİNDEN BAŞVURU 

Tutukluların gönderdiği faks ve mektupların yanı sıra aileleri ve avukatları aracılığıyla yaptığı başvurular ile basın taraması yoluyla oluşturulan raporda, 24 cezaevinden yapılan başvurular yer aldı. Rapora göre, 2023 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarında toplam 90 başvuru yapıldı. Raporda, Ocak ayında 25, Şubat ayında 26 ve Mart ayında 39 başvurunun yapıldığı kaydedildi. Yapılan 90 başvurunun 48’i kadın, 42’si erkek ve 38’i adli, 52’sinin ise politik nedenlerle yapıldığı kaydedilen raporda, her bir başvurunun birden çok ihlal iddiası içerdiği belirtildi. 

2 BİN 417 İHLAL  

Raporda, derneğe Ocak ayında 591, Şubat ayında 621 ve Mart ayında 833 olmak üzere yapılan toplam 2 bin 45 insan hakları ihlalinin yanı sıra basın taraması yoluyla da 372 ihlalin kaydedildiği yer aldı. Raporda, ihlallerin yaşam hakkı ihlali, kötü muamele, darp ve işkence, sağlık ve tedavi hakkı, iletişim hakkı, beslenme hakkı, adalete erişim hakkı ve adil yargılanma hakkını kapsadığına dikkat çekildi. Rapora göre, yaşam hakkı bağlamında 13 kişi yaşamını yitirdi. İşkence, kötü muamele ve onur kırıcı davranış kapsamında 906, sağlık hakkına yönelik, 298, yeterli sağlık, beslenme, suya erişim ve öz bakım hakkına yönelik 187, iletişim hakkına yönelik 433, hasta tutukluların adil yargılanma talebi ve ceza infaz sürelerine dair 43 ve basından derlenenlerle birlikte 2 bin 417 ihlal yaşandı.  

İMRALI CEZAEVİ  

Raporda,  İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde 24 yıldır ağır tecrit koşulları altında tutulan ve 2 yılı aşkın bir süredir haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın avukatlarının reddedilen görüş başvuruları da yer aldı. Rapora göre, avukatların 3 ay içerisinde yaptığı 29 görüşme başvurusu ret edildi. 

HAK İHLALLERİ YAŞAMI TEHDİT EDİYOR  

Raporu açıklayan İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerin tutukluların yaşamını tehdit eder boyuta vardığına dikkat çekti. İhlallerin açıklanan verilerle sınırlı olmadığına işaret eden Yoleri, “Bu rapor dönemindeki tespitlerimiz, hapishanelerde ciddi sorunların yaşanmakta olduğunu ve ne yazık ki sorunlara halen çözüm üretilemediğini göstermektedir. Nitekim; aşırı doluluk ve buna bağlı sorunlar,  ayrımcı yaklaşım ve uygulamalar artarak devam etmektedir. Annesiyle kalan çocuklar, yabancı, kadın, çocuk, yaşlı, engelli, hasta mahpuslar ayrımcılık dahil ciddi hak ihlallerine maruz kalmaktadırlar. Çalışan mahpuslara yönelik ağır emek sömürüsü devam etmekte, ekonomik krizin etkileri içeride de ağır bir şekilde kendisini hissettirmektedir. Mahpusların günlük iaşe bedelleri temel beslenme ihtiyacına dahi cevap olamamakta, mahpuslar kalitesiz ve yetersiz beslenmeye maruz kalmaktadır” dedi. 

SAĞLIK HAKKINA ERİŞİM SORUNU  

Cezaevlerinde sağlık ve tedaviye erişimde yaşanan sorunlara çözüm üretilmediğinin altını çizen Yoleri, şöyle devam etti: “298 sağlık hakkı ihlali tespiti yapılan rapor dönemimizde, Derneğimize yapılan bütün başvurularda sağlık ve tedavi hakkına yönelik ihlallerden söz edilmektedir. Hastaneye sevk taleplerinin hiç ya da geciktirilerek yapılması, hapishane revirinde hekim ya da uzman hekim bulunmaması, kelepçeli muayene zorlanma, muayene odasında asker bulunması, ilaçların düzenli olarak verilmemesi, mahpusa ve ailesine sağlığı ve tedavisine ilişkin bilgi verilmemesi ve hasta mahpuslar bakımından Adli Tıp Kurumu’nun olumsuz raporlar vermesi durumu devam ediyor. Özellikle politik mahpusların tedavisinde kelepçeli muayene ve tedavi zorlaması, hastaneye sevklerde mahpuslara yönelik kışkırtıcı, onur kırıcı davranışlar yaşanıyor. Bu sorunlar özellikle ağır ve kronik hastalığı olan mahpuslar bakımından yaşam hakkı ihlallerine zemin hazırlamaktadır. 

DUYARLILIK ÇAĞRISI 

Hak ihlallerinin son bulmasını istiyor ve yetkililerin sorumluluklarını hatırlatmak açısından bu raporu yayınlıyoruz. Hapishanelerde yaşanan sorunlara karşı dışarıdaki mücadele ile de desteklenmesini savunuyor, bu yüzden de sorunlara duyarlılık geliştirilmesi noktasında bir duyarlılık yaratmak istiyoruz bu raporlarla” diyerek, tüm kamuoyunu tutuklular için duyarlılık göstermeye ve ses çıkarmaya çağırıyoruz.”