nsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 10-17 Aralık İnsan Hakları Haftası nedeniyle 20 Temmuz 2016 tarihinden bu yana süren OHAL dönemindeki ihlallere ilişkin rapor açıkladı.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin kabul edilişinin 69’uncu yıldönümünde Türkiye’deki ihlallerin ürkütücü boyutlara ulaştığını söyleyen İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan “OHAL koşullarında ve otoriterliğin arttığı bu günlerde okullara gidip evrensel beyannameyi anlatacak durumda değiliz” diye konuştu.

Türkdoğan’ın İnsan Hakları Derneği Genel Merkezi’nde açıkladığı OHAL’in yarattığı ihlallere ilişkin raporun satır başları şu şekilde:

28 KHK’DAN SADECE 5’İ TBMM’DE ONAYLANDI 

Anayasanın 121.maddesine göre OHAL KHK’larının yayınlandıkları gün TBMM onayına sunulması gerekmektedir. Bugüne kadar 667 ile başlayan ve 694 ile sona eren 28 adet KHK yayınlanmıştır. Bu KHK’lardan bazıları aynı gün TBMM onayına sunulmayarak Anayasa ihlali yaşanmıştır, Anayasa’nın 121. maddesi ve TBMM iç tüzüğüne göre OHAL KHK’larının 30 gün içerisinde TBMM tarafından görüşülmesi ve bu konuda bir karar verilmesi gerekmektedir. 28 OHAL KHK’sından sadece 5’i hakkında TBMM onayı alınmış, geri kalan 23’ü hakkında süresi içerisinde TBMM onayı alınmayarak açık bir Anayasa ihlali yaşanmıştır.

CEZASIZLIK GÜVENCEYE BAĞLANDI: OHAL ilan edilmeden hemen önce sokağa çıkma yasaklarında gerçekleştirilen hak ihlallerinin failleri olan devlet görevlilerini korumak için 14 Temmuz 2016 günü 6722 sayılı kanun çıkarılmış ve bu kanun geçmişe yürütülmüştür.OHAL KHK’larından 667 ve 668 sayılı KHK’lar başta olmak üzere birçok KHK’da OHAL süresince işlem gerçekleştiren devlet görevlilerinin cezai, hukuki, mali ve idari sorumlulukları olmayacağı düzenlenerek cezasızlık tamamen güvenceye bağlanmış ve devlet görevlileri bakımından her türlü keyfiliğin önü sonuna kadar açılmıştır.

YAŞAM HAKKI İHLALLERİ

TİHV Dokümantasyon Merkezinin verilerine göre 2017 yılının ilk 11 ayında;

-Kolluk güçlerinin yargısız infazı, dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle veya rastgele ateş açması sonucu 36 kişi yaşamını yitirdi. 12 kişi de yaralandı

-Silahlı çatışmalar nedeniyle 183’i asker, polis, korucu, 460’ı militan, 52’si sivil olmak üzere toplam 695 kişi yaşamını yitirdi. Bu dönemde 282’si asker, polis ve korucu, 28’i sivil olmak üzere toplam 310 kişi ise yaralandı.

-Güvenlik güçlerine ait zırhlı araçların çarpması sonucu 6’sı çocuk olmak üzere toplam 23 kişi yaşamını yitirdi. 46 kişi de yaralandı.

-Mayın ve sahipsiz bomba vb. patlaması sonucu 5’i çocuk olmak üzere toplam 6 kişi yaşamını yitirdi. 18′ i çocuk toplam 25 kişide yaralandı.

– İHD verilerine göre 2017 yılının ilk 11 ayında en az 23’ü şüpheli olmak üzere 322 kadın ve 7’si şüpheli 68 çocuk çeşitli nedenlerle (erkek şiddeti ve diğer) yaşamını yitirdi.

-İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclis’inin verilerine göre 2017 yılının ilk 11 ayında iş kazaları/cinayetleri sonucu en az 1851 işçi yaşamını yitirdi.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE VERİLERİ: Türkiye İnsan Hakları Vakfı’na (TİHV) 2017 yılının ilk 11 ayında işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı iddiasıyla toplam 570 kişi başvurdu. Başvuranların 328’i aynı yıl içinde işkence ve kötü muamele gördüklerini belirtti.

-İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) verilerine göre ise 2017 yılının ilk 11 ayında 423’ü gözaltında kaba dayak ve diğer yöntemlerle, 1855 kişi ise gözaltı yerleri dışında ve güvenlik güçlerince müdahale edilen toplantı ve gösterilerde olmak üzere toplam 2278 kişi işkence ve kaba muamele ile karşılaştı.

-İHD’nin 30 Mayıs 2017 tarihinde açıkladığı verilere göre ise çoğu Ankara’da olmak üzere 11 zorla kaçırma ve kaybetme vakası yaşandı. Bu kişilerden 4’ü daha sonra serbest bırakılmış, bunlardan 1’i intihar etti.Özelikle Ankara’da ve bölgede çok sayıda kişi kaçırılarak tehdit edilmiş, bu sırada işkence ve kötü muameleye maruz bırakıldı. Bunlar içerisinde kaçırılan tehdit edilen gazeteciler de var.

CEZAEVLERİNDEKİ TOPLAM NÜFUS 13 İLDEN FAZLA

2017 yılında da cezaevleri, insan hakları ihlallerinin en yoğun yaşandığı yerler olma özelliğini sürdürdü.

-1 Kasım 2017 itibariyle cezaevlerinde toplam 230.735 tutuklu/hükümlü/hüküm özlü kişi bulunmaktadır. Bu sayı 2015 yılında 178.089, 2014 yılında 154.179 idi. AKP iktidara geldiğinde ise bu sayı 59.429 idi. TÜİK’in 2016 yılı il nüfusu verilerine göre cezaevlerindeki toplam nüfus Türkiye’nin 13 ilinin nüfuslarından daha fazladır.

-Türkiye Cezaevlerinde İHD’nin tespit edebildiği kadarı ile 361’i ağır olmak üzere 1037 hasta mahpus bulunmaktadır. Bu kişilerden durumu ağır olan 361 kişinin insani ve hukuki açıdan bir an önce tahliye edilmesi gerekmektedir.