İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Çocuk Hakları Komisyonu, "Pandemide Çocukların Durumu Raporu"nu açıkladı. 

İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri'nin de katıldığı basın toplantısında raporu, komisyon üyeleri Meltem Akboğa ve Çağla Seven okudu.

Pandemi koşullarında Türkiye'de çocukların yaşamlarında meydana gelen değişiklik ve hak ihlallerini incelemek, çocukların ve ebeveynlerinin yaşadıkları psikolojik, ekonomik ve sosyal etkileri ortaya koymak amacıyla raporu hazırladıklarını belirten Akboğa ve Seven, raporu anket yöntemiyle hazırladıklarını dile getirdi.

'RAPORUN AMACI, ÇOCUK HAKLARININ KORUNMASI'
Çalışmanın amacının Covid-19 salgını sebebiyle Türkiye'de 3 Nisan 2020-11 Haziran 2020 tarihleri arasında uygulanan sokağa çıkma yasakları süresince evlerde kalmak zorunda olan çocukların bu sürece ilişkin bilgi sahipliklerini, duygu durumlarını, eğitim süreçlerini ve genel anlamda yaşamsal kısıtlardan ne şekilde etkilendiklerini öğrenmek olduğu ifade edilerek, "Gelişim süreçlerinde önemli etkisi olan dış dünya ile bağlantılarının kopması ile olağanüstü sürece ilişkin genel bilgiyi edinme haklarının hangi ölçüde yaşatabildiği; okuldan, sokaktan ve arkadaşlarından uzak olmanın çocukların duygu durumlarını ve günlük rutinlerini ne şekilde etkilediği; eğitime ilişkin teknolojik araçlara ve uygulamalara erişimlerinin ne şekilde olduğu ve bu uygulamalardan hangi ölçüde faydalanabildiklerine ilişkin bilgi edinmek amacı ile oluşturulmuştur. Çocuklardan ve ebeveynlerden edinilen bilgiler doğrultusunda anket cevaplarının analiz ve yorumu yapılarak sonuçlar erişime açık hale getirilmiş ve çocuk haklarının korunması ve yaşatılması çabasına katkı sunmak amaçlanmıştır" denildi.

"Her çocuk biriciktir" denilen açıklamada, devlet başta olmak üzere bakım verenlerin, çocuklarla birlikte çalışanların/onlara hizmet sunanların farklı koşulları gözetmek ve ihtiyaçları karşılamakla yükümlü olduğu vurgulandı. Covid-19 salgının yaş ayrımcılığı üzerinden tüm çocukları birbiriyle eşitlerken, kimi çocukları veya çocuk gruplarının kırılganlıklarının artmasına sebep olarak eşitsizlikleri de görünür kıldığı kaydedilen raporda, salgının ayrıca çocukları çok çeşitli zorluklarla baş etmek zorunda bıraktığına dikkat çekildi. 

Raporda şu dört başlığa yer verildi:

■ "Ev içi şiddet,
■Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yansımaları,
■ Eğitime erişim,
■ Yoksullaşma."

Çocukların yaşadıkları zoluklara ilişkin yapılan araştırmanın sonuçlarında tespit edilen başlıklar şöyle:
■ "Sosyalleşme,
■ Kaygı artışı,
■ Bakım verenlerle çatışma."

ÖNERİLER SIRALANDI
Araştırmanın sonuçlarına göre, salgının çocukları sadece kimi zorluklarla baş etmek zorunda bırakmadığı, aynı zamanda uzun dönemli etkilere de neden olacak riskleri beraberinde getirdiği ifade edildi. Ayrıca, yine bu dönemde çocukların BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'deki kimi haklardan da mahrum bırakıldıklarının altı çizildi ve şu öneriler yapıldı:

■ "Çocuklara yönelik alınan sokağa çıkma kısıtlaması kararı, BM ÇHS 31. Maddede vurgulanan çocukların dinlenme, oyun oynama, boş zaman değerlendirme ve yaşına uygun etkinliklerde bulunma hakkının gerçekleşmesinin önünde engel oluşturmaktadır. Bu sebeple, gerekli hijyen tedbirleri ve diğer önlemler alınarak çocuklara yönelik sokağa çıkma kısıtlamasının kaldırılması gerekmektedir.

■ BM ÇHS 27. Maddesi gereğince, Taraf Devletler her çocuğun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ve toplumsal gelişmesini sağlayacak yeterli bir hayat seviyesine hakkı olduğunu kabul ederler. Ancak görüldüğü üzere, sivil toplum örgütlerinin çalışmaları haricinde çocukların desteklenmesine yönelik adımlar genellikle Covid-19 hastalığına ilişkin bilgilendirmelerle sınırlıdır ve bu sebeple çocukların bu haklarını gerçekleştirmelerinin önünde engeller vardır. Araştırma sonuçları göstermektedir ki, çocuklar ebeveynlerle çatışmadan kaygı düzeyinin artışına, sosyalleşmeden aile içi şiddete kadar pek çok sorunla baş etmek zorunda kalmaktadır. Bu gibi olumsuz deneyimlerin yaşam boyu çocukların esenliğini etkilememesi için çocuk dostu, destekleyici hizmetlerin sunulması gerekmektedir.

■ Araştırma sonuçlarının açıkça gösterdiği üzere, çocuklar BM ÇHS 28 ve 29. Maddelerde tanınan nitelikli eğitim hakkının gerçekleşmesinde de sorunlar yaşamaktadır. Eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak ve eğitime erişimdeki eşitsizliklerin giderilmesi haricinde, Taraf Devletler eğitimin niteliğinden de sorumludurlar. Bu sebeple, sadece hiçbir çocuğun uzaktan eğitim imkanından mahrum kalmamasına yönelik çalışma yapmak değil aynı zamanda eğitim niteliğinin arttırılması için altyapı çalışmaları ve eğitim verenlerin kapasitelerinin güçlendirilmesi de gerekmektedir."

(Etha)