SULTAN ESEN

Roman Diyalog Ağı, Rom, Dom, Lom ve Abdal olmak üzere dört Roman grubunun temsil edildiği Adana, Artvin, Balıkesir, Diyarbakır, Edirne, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Manisa, Muğla, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ ve Trakya olmak üzere çeşitli illerden 25 STK, 7 aktivist üyenin olduğu bir oluşum olan Roman Diyaloğ Ağı 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle Roman kadınları ile ilgi bir açıklama yaptı.

Roman Diyalog Ağı tarafından 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ne ilişkin Roman kadınlar konusunda  yapılan değerlendirme  şöyle:

Her sene 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde hak temelli bir yaklaşımla kadınların ekonomik, siyasi ve sosyal başarıları kutlanıyor. Bu etkinlikler bir taraftan kadınları güçlendirirken, kadınların yaşadıkları eşitsizliğe dikkat çekiyor. Tüm eşitsizlikleri daha görünür kılan ve derinleştiren Kovid pandemisi dolayısıyla geçen sene tüm kesimler için çok zor bir sene oldu. Ancak, yoksul kesimler ve kadınlar pandeminin olumsuzluklarını çok daha güçlü bir şekilde hissetti. Romu, Domu, Lomu, Abdalı ile tüm Roman kadınları bu eşitsizliklerin kesişimini en derinden yaşayanlar arasında yer aldı. O yüzden 8 Mart dolayısıyla bu zorluklara bir kere daha dikkat çekmek ve Roman kadının da güçlendirilmesi gereğinin altını çizmek önemli.

Roman kadınları aileleri birlikte pandemi sürecinde daha da yoksullaştı. Pek çoğunun hane halkı geliri temizlik işleri, müzisyenlik, sokak satıcılığı gibi günlük, güvencesiz ve insanlar arası yakın mesafeye dayandığından kesildi veya çok azaldı. Bırakın elektrik, su gibi temel hizmetlerin faturalarını ödemeyi, aileleri besleyecek gıda bile bulamadılar. Kısıtlamalar sonucunda, geniş ve kalabalık ailelerinin hayatlarını küçücük standart altı evlerine sığdırmaya çalışırken, sosyal yardımlara başvurmak, bu yardımların ailelerine ulaşmasını sağlama işi de Roman kadınlarına düştü. Sosyal yardımlarla, mahalle içi dayanışma ile ayakta kalmaya çalıştılar.

Çocuklar, yaşlılar, yetişkinler hep birlikte evde kalınca, kadınların işleri bitmez oldu. Bitmez tükenmez çamaşır, bulaşık, temizlik, bakım, yemek(sizlik) döngüsüne, çocukların uzaktan eğitime erişememe durumunun eklenmesi kadınların yüklerini daha da artırdı. Korona virüsün evlerine girmesi sonucunda, evlerinde sınırlı hijyen malzemeleri ile virüsle mücadele eden, kendisi hasta olsa bile evdeki diğer hastalara bakan yine hep kadınlar oldu. Tüm bunlara artan ev içi şiddet olayları ve dışarıda özellikle de seyyar satıcılıkla uğraşan kadınların yaşadığı zorbalıklar da ilave olunca, Roman kadınlarının son bir senesi maddi ve manevi büyük zorluklarla geçti.

Kız çocuklarının da durumu annelerinden çok farklı olmadı. Pek çoğu, gerekli elektronik cihazları, bağlantıları ya da tek gözlü kalabalık evlerde ders çalışma ortamları olmadığı için okuldan koptu veya kopma noktasına geldi. Annelerinin tüm ev ve bakım yükünü paylaşma çabasına girdiler. Roman çocuklarının okul devamı konusunda elde edilen bir arpa boyu yol da kaybedildi. Zaten yaygın olan erken evlilikler daha yaygınlaşmaya başladı. Okuldan kopma bir jenerasyonun daha beşeri sermaye biriktirme olasılığını yok etti ve gelecekte insanca yaşama standartlarına kavuşma potansiyellini zayıflattı.

Tüm bu olumsuzlukların etkilerini hafifletmek, sayıları 5 milyona varan bir topluluğun yaşam koşullarını iyileştirmenin yanı sıra, ülkemizin gelişme dinamiklerine katkıda bulunacak ve bir bütün olarak refahını yükseltecektir. Bunun da olmazsa olmazı, Roman kadınını güçlendirmek, yoksullukla mücadele ve Roman içermesi politikalarının merkezine kadın ve çocuğu yerleştirmek, tüm seviyelerde politika yapma sürecine genelde tüm kadınların, özelde de Roman kadınının aktif katılımını sağlamaktır.