Türker Demirci

İzmir’in ‘yavaş şehir’ unvanlı ilçesi Seferihisar’ın turistik mahallesi Sığacık’ın açıklarında kurulan orkinos çiftliği için üç kez alınan ‘ÇED olumlu’ kararına karşı hem belediye, hem de çevreciler ile balıkçılar, verdikleri hukuk mücadelesini kazandı. Orkinos çiftliğinin körfezden çıkmasını sağlayacak olan Danıştay kararının gerekçesinde, “Orkinos yetiştiriciliği, Sığacık Koyu ekosisteminde, geri dönüşü olmayan çevresel riskler oluşturmaktadır. Turizm merkezi olan bölgenin yakınında, ekosisteme, doğal ve kültürel değerlere zarar verme olasılığı çok yüksek olan balık çiftliğinin kurulması, Seferihisar’ın yavaş şehir uygulamalarına aykırıdır” denildi.Yavaş şehir’ unvanı aldıktan sonra turizmin odak merkezlerinden birine dönüşen Seferihisar’ın Sığacık Mahallesi açıklarına Çevre ve Şehircilik İzmir İl Müdürlüğü, bir şirketin başvurusu üzerine 2010 yılında orkinos yetiştirilmesi için ‘ÇED olumlu’ kararı verdi. Bu karar, ilçe halkı, çevreciler ve balıkçıların tepkisini çekti. Bunun üzerine Seferihisar Belediyesi ile çevreciler, hukuk mücadelesi başlattı.

İLK KARAR 4’ÜNCÜ İDARE MAHKEMESİ’NDEN

Çevrecilerin açtığı dava sonrasında, İzmir 4’üncü İdare Mahkemesi, ‘ÇED olumlu’ kararını iptal etti. Ardından şirket bir kez daha proje dosyası hazırlayıp, aynı alan için ikinci kez ‘ÇED olumlu’ kararı aldırdı. Bu karar da İzmir 1’inci İdare Mahkemesi’nce iptal edildi. Ancak süreç bununla da bitmedi. Yeni bir başvuru dosyası hazırlayan şirkete, orkinos yetiştiriciliği için aynı bölgede üçüncü kez ‘ÇED olumlu’ kararı verildi. Çevreciler ile şirket arasındaki orkinos davaları bu kez de İzmir 1’inci İdare Mahkemesi’ne taşındı. Mahkeme, çevrecileri bir kez daha haklı bulup ‘ÇED olumlu’ kararını iptal etti.

DANIŞTAY SON SÖZÜ SÖYLEDİ

Yerel mahkemenin verdiği bu karara itiraz eden şirket, Danıştay’a başvurdu. Danıştay, eksik inceleme yapıldığını belirterek kararı bozdu. Bunun üzerine 1’inci İdare Mahkemesi 2017 yılının Ocak ayında bölgede keşif ve bilirkişi incelemesi yaptı. Bilirkişi incelemesinin ardından mahkeme bir kez daha iptal kararı verdi. ‘ÇED olumlu’ kararının iptali üzerine şirket yeniden başvurdu. Danıştay 14’üncü Dairesi kararı ikinci kez inceledikten sonra yerel mahkemenin iptal kararını onadı. Böylelikle yerel mahkemenin kararı, kesinleşmiş oldu.

GEREKÇELER TEK TEK SIRALANDI

Danıştay’ın onama karanın gerekçesinde de orkinos çiftliğinin sakıncalı maddeleri tek tek sıralandı. Gerekçeli kararda, “Orkinos yetiştiriciliği, Sığacık Koyu ekosisteminde, geri dönüşü olmayan çevresel riskler oluşturmakta. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 725 No’lu İlke Kararına aykırılık teşkil etmekte. 2364 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca, turizm merkezi olan bölgenin yakınında, ekosisteme, doğal ve kültürel değerlere zarar verme olasılığı çok yüksek olan balık çiftliğinin kurulması, Seferihisar’ın ‘yavaş şehir’ uygulamalarına aykırıdır. Sığacık Körfezi’nin çevresel, deniz tabanı ve akıntı sistemi ile kapasitesi hakkında yeterli veri bilinmemekte, bu durumda ‘ÇED olumlu’ kararında hukuka uyarlık bulunmamakta. Gerekçeler bir bütün olarak ele alındığında, Sığacık Koyu’nda, iptal yönündeki ardı ardına alınan mahkeme kararları uygulanmalı ve kafesler kaldırılarak, tesisler sökülmeli ve koydan çıkarılmalıdır” denildi.

‘HASAT DÖNEMİNİN SONUNU BEKLİYORUZ’

Orkinos çiftliğine karşı en önemli mücadeleyi verenlerden Seferihisar Belediye Başkanı  Tunç Soyer, “2011 yılından başlayan hikaye ile orkinos çiftliği kuruldu. Bunun doğru olmadığını, kapalı körfez olduğu için ağır tahribatlar vereceğini söyledik. Hukuki mücadele devam etti. Vatandaşın da duyarlılığını artırmak için onları da dahil ettik. Mükemmel eylemler yaptık. Pankartlar açtık, ‘temiz deniz istiyoruz’ diye denize girdik, aydınlık yüzlü insanlar, sanatçılar, bilim insanları katıldılar. Birinci etabı çiftliğin oradan kaldırılması şeklinde oldu. Nihayet Danıştay kesin hükmünü verdi ve oradan da kaldırılmasını istedi. Bundan sonraki süreçte burayı terk edecekler. ‘Hasat’ dedikleri mevsim yaşandığı için bir yandan ihracat söz konusu olduğundan biz de hasat döneminin sonunu bekliyoruz. Zaten mahkemenin kararını uygulayacaklar” dedi.