SİBEL ÖZBUDUN-TEMEL DEMİRER

BİRİNCİ BÖLÜM İÇİN TIKLAYINIZ

http://www.nethaberajansi.com/haber/uluslararasi-gundemin-cok-onemli-soru-n-larindan-birisi-venezuella-uzerine-1-h9196.htm

İKİNCİ BÖLÜM İÇİN TIKLAYINIZ

http://www.nethaberajansi.com/haber/uluslararasi-gundemin-cok-onemli-soru-n-larindan-birisi-venezuella-uzerine-2-h9204.html

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İÇİN TIKLAYINIZ

http://www.nethaberajansi.com/haber/uluslararasi-gundemin-cok-onemli-soru-n-larindan-birisi-venezuella-uzerine-3-h9215.html

Şimdi soralım:

“ABD emperyalizmi… haydut bir devlet hâline gelmişti,”^[125] diyen Mazhar Özsaruhan haksız olabilir mi? Bu kadar da değil; devam edelim!

Beyaz Saray, Venezüella’nın ABD bankalarındaki (Venezüella Devlet Petrol Şirketi PDVSA’nın nakit parasının yaklaşık yüzde 75’ine denk düşen) parasının kontrol hakkını Guaidó’ya verdi.^[126]

Venezüella Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası’ndaki 8 milyar dolarlık altın rezervinin 1.2 milyar dolarlık kısmını ülkeye transfer etmek isteyince, İngiltere hükümetinin engeliyle karşılaştı.^[127]

Ayrıca yeni ABD yaptırımları da devreye sokuldu. Yeni yaptırımlarla PDVSA’nın yaklaşık 7 milyar dolarlık geliri bloke edilecek ve ihracat gelirlerinde 11 milyar dolardan fazla bir kayba neden olacak.^[128]

ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi’nin (OFAC) açıklamasında, 4 Venezüellalı kamu yetkilisinin yaptırım listesine eklendiği belirtildi. Venezüella’nın Aragua eyaletinin Valisi ve devlete ait petrol şirketi PDVSA’nın Yönetim Kurulu Üyesi (daha önce Venezüella’nın Ekonomi ve Finans Bakanı, Merkez Bankası Başkanı ve Gıda Bakanı olarak görev yapan) Rodolfo Clemente Marco Torres, Venezüella Ordusu’nun üst düzey yetkililerinden Fabio Enrique Zavarse Pabon ve Gerardo José Izquirdo Torres ile Bolívar eyaletinin eski Valisi Francisco José Rangel Gómez kara listeye eklendi.^[129]

Venezüella polisi, Valencia kentindeki Arturo Michelena Uluslararası Havalimanı’ndaki bir depoda ABD’den gönderilen silahlara el koydu. İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamada el koyulan zulada ABD yapımı 19 tüfek ve 118 şarjör, yüksek kalibre mühimmatın yanı sıra 90 radyo ve 6 cep telefonu olduğunu duyurdu.^[130]

Vd’leri, vb’leri…

Şu çok açık: ABD emperyalizmi Latin Amerika ülkelerini “arka bahçesi” ya da “yakın hayat alanı” olarak görme ve tutma politikasını hiçbir zaman terketmedi. Amerikancı yönetimleri işbaşına getirmek için her tür entrikaya başvurdu ve şimdi de aynı tutumunu denebilir ki, daha pervasızca ve açıktan sürdürüyor. Brezilya’da faşizan Bolsonaro’nun işbaşına taşınmasına benzer biçimde, Guaidó Venezüella’nın başına geçirilmek isteniyor.

“Venezüella’ya emperyalist müdahale, sadece Latin halklarına yönelik bir saldırganlığı içermiyor, kendi bugünleri ve gelecekleri üzerinde söz ve irade sahibi olmak isteyen ve bunun için mücadele eden tüm halklara karşı sürdürülen tahakküm politikasını da ifade ediyor. Bu saldırganlığa karşı çıkmak dünyanın neresinde olursa olsun işçi ve emekçilerin, ilerici devrimci ve sosyalist kesimlerin bir sorumluluğudur. Buna rağmen ama, bizim ülkemizin kimi ‘kül yutmaz’ liberal solcuları, üzerine ‘Maduro’nun diktatörlüğü’ yazdıkları bir maskeyle kendi yüzlerini örterek emperyalist haydutluk ve arsızlığın kınanmasını dahi ‘eleştiri konusu’ yapabiliyorlar.”^[131]

O hâlde soralım:

“Kötü yönetim darbeyi meşrulaştırır mı?” Tabi ki hayır!

Konuya ilişkin olarak -Latin Amerika’yı yakından izleyen bir yazar- Mark Weisbrot, şu sorunun altını çizer: “Rusya, Çin ve Kuzey Kore, Nancy Pelosi’yi ABD başkanı olarak tanıdıklarını beyan etseler, Amerikalılar bunu kabul eder mi?”^[132]

Tabi ki hayır!

Ve bir şey daha: ‘Fox News’a demecinde John Bolton, “Amerikan petrol şirketleri Venezüella petrolüne yatırım yaparsa ABD ekonomik olarak da kazançlı çıkar,” derken; Guaidó da gecikmeden yanıtlıyor: “Venezüella’nın dev petrol sektörünü özel yatırıma açma planlarımız hazırdır…”^[133]

Olacak şey mi?

“Şu anda, Amerika Birleşik Devletleri’nin şoförü olan Başkan Donald Trump, yabancı bir ülkenin ‘meşru’ liderinin kim olup olmadığına ilişkin bir kararname yayımladı…

Venezüella devlet başkanı, 2016 ABD başkanlık seçiminde meslektaşı Hillary Clinton’dan yaklaşık 200 bin daha az oy alan Trump’ın meşru olmadığını açıklasa ne olurdu? Dünyada kimse onu dinler ve ciddiye alır mıydı?

‘The New York Times’ın 9 Eylül 2018 tarihli nüshasında Trump’ın temsilcilerinin Başkan Maduro’ya karşı bir darbeyi nasıl destekleyebileceklerini tartışmak için Venezüellalı generallerle gizlice bir araya geldikleri bildirildi.

V.2) “DEMOKRASİ İHRACI”!

Monroe doktrini, ABD’nin özellikle de Avrupalı rakiplerine karşı Amerika kıtasındaki tek güç olduğunu gösterme amaçlıydı. Anlamsız olduğu kadar tehlikeliydi de. Yanılmıyorsak Monroe şimdi geri dönüyor. Ne kadar utanç verici...”^[134]

Soru(n) tam da buradadır; hem de Trump, Latin Amerika genelinde Monroe doktrini ekseninde yeni (olmayan) bir saldırıyı devreye sokarken!

Bolivyalı bakan Juan Ramon Quintana, ABD’nin ülkenin ilk yerli Cumhurbaşkanı Evo Morales’i devirmek için plan yaptığına dair ellerinde güçlü kanıtlar bulunduğunu açıkladı. Geçmişte birçok darbe tertipleyen ve kirli savaşları organize edip cuntalara askeri-ekonomik destek sağlayan ABD’nin bu kez gözünü Morales’e diktiği bildiriliyor.

Hatırlanacağı üzere: ABD Haziran 2009’da Manuel Zelaya yönetiminin özelleştirme gibi neo-liberal politikaların bir kısmını reddetmesi, IMF ve ABD şirketlerine tavır almaya başlaması, sol hükümetlerle ilişki geliştirmesi, Ordu Komutanı Romeo Vasquez Velasquez’i görevden alması üzerine darbe yaptırmıştı. Darbe şefi Velasquez’in cuntacılar ve ölüm mangaları yetiştiren SOA (School of the Americas - SOA) çıkışlı olduğu ortaya çıkmıştı.^[135]

Bu çerçevede Venezüella’da da yerel işbirlikçilerle desteklenen bir ABD oyunu; müdahale tezgâhı olduğundan kimsenin kuşkusu olmamalı…

Hızla aktaralım!

Mesela, kendisini ülkenin geçici başkanı ilan eden Guaidó’ya, ABD’den destek gecikmedi. Trump, Guaidó’yu ülkenin meşru lideri olarak tanıdığını açıkladı.

Daha önce de Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Venezüella’da Ulusal Meclis’in tek meşru kurul olduğunu iddia etmiş ve orduya “Hukukun üstünlüğü ve anayasal düzeni koruma” çağrısı yapmış^[136] ve askeri müdahâlenin masada olduğunu ve ülkenin gelirlerinin Maduro hükümetinden alınması gerektiğini söylemişti.^[137]

“ABD, Guaidó’nun anayasanın 233. maddesi uyarınca Geçici Devlet Başkanı görevini üstlenme yönündeki cesur kararını tanıyor. Ulusal Meclis’i ve geçici bir hükümet kurarak ülkeyi serbest ve adil seçimlere hazırlama yönündeki çabalarını destekliyoruz,”^[138] diye açıklama yapıp, orduya da çağrı çıkaran ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Birleşmiş Miletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) Guaidó’yı tanıma ve demokratik geçiş sürecine destek verme çağrısında bulunup, “Bütün ülkelerin taraf tutma zamanı geldi. Ya özgürlüğü seçen güçlerin yanında olursunuz, ya da Maduro ve kargaşasını seçersiniz,” demişti.^[139]

Belçika Dışişleri Bakanı Didier Reynders, Venezüella Ulusal Meclisi’ne destek verdiğini söylerken;^[140] İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt da, Guaidó’yu devlet başkanı olarak tanıyacaklarını açıklayıp, “Maduro Venezüella’nın meşru lideri değildir,” değerlendirmesini yaptı.^[141]

Darbeyi alkışlayan ‘Süddeutsche Zeitung’dan Boris Hermann da, 23 Ocak 2019’da şunları yazıyordu: “Venezüella halkını Maduro’dan kurtarmanın üç yolu var. En hızlısı ülkenin Brezilya’nın desteğiyle ABD tarafından işgal edilmesi. Ama bu en kötü yol. Bölgenin istikrarsızlaştırılması sonu belli olmayan savaşlara yol açabilir. İkinci yol Maduro’ya pazarlık yaparak, kriminal çevresiyle birlikte geri çekilmesini sağlamak. En iyi yol bu, ancak imkânsız gibi görünüyor. Geriye üçüncü yol kalıyor. O da Guaidó’nun bugüne kadar Maduro’nun yanında olan orduya af çağrısı yaparak taraf değiştirmesini sağlamak. Bunun başarı şansı var.”^[142]

VI. AYRIM: MADURO DÖNEMİ: SEÇİMLER, MUHALİFLER 

Alın size “demokrasi ihracı”!

Evet Bill Van Auken’ın altını çizdiği üzere; “ABD’nin Guaidó’yu ‘geçici devlet başkanı’ olarak tanıması, Washington’da tezgâhlanmış sağcı darbenin startına işaret etmektedir…

Bizzat ABD içinde, Washington’daki şiddetli siyasi savaş hâline rağmen, Venezüella’da gelişen darbe konusunda hiçbir anlaşmazlık söz konusu değildir. Demokratların ABD Senatosu’ndaki Parti Denetçisi Dick Durban, Guaidó’yu ve destekçilerini, ‘Venezüella halkı için daha umutlu ve demokratik bir gelecek gören cesur yurtseverler’ olarak öven bir açıklama yaptı.

‘The New York Times’ da, ‘Venezüella Parçalanırken, Yeni Bir Muhalif Ses Ortaya Çıkıyor’ başlığında, sağcı siyasi ajan için coşkulu bir övgü yazısı yayınladı. ABD’deki burjuva liberal çevrelerin eski sesi olan söz konusu gazete, CIA’in 2002’de Chávez’e karşı düzenlediği başarısız darbeyi övmüştü. Seçilmiş bir devlet başkanı Chávez’in, ofisinden sürüklenerek çıkarılıp tutuklanmasından ve ordu destekli bir iş dünyası derneği önderinin devlet başkanı ilan edilmesinden sonra, ‘Venezüella demokrasisi artık tehdit altında değil,’ diye haykırmıştı.”^[143]

Ya içerideki yerel işbirlikçiler mi?

Mesela Guaidó, ‘The Washington Post’a Devlet Başkanı Maduro’yu devirme faaliyetlerini anlatırken; orduda kendisine sempati duyan generaller ve sivil yetkililerle görüştüğünü açıkladı.^[144]

Bununla bağıntılı olarak da Hava Kuvvetleri’nde ‘Stratejik Planlama Birimi Başkanı’ General Francisco Yanez, Guaidó’yu tanıdığını ve emrine hazır olduğunu duyurdu.^[145]

Guaidó, yeni seçimler düzenlenmesini talep etmek için hükümet yetkilileriyle görüştüğünü kabul ederken; Sosyalist Parti’den Diosdado Cabello ise bu talebi reddedip Guaidó ile dalga geçti.^[146]’

“İyi de ne olacak” mı?

“Trump’ın deliler gemisi Venezüella kayalıkların doğru gidiyor,”^[147] diyen ‘The Guardian’dan Simón Tisdall’ın altını çizdiği gibi, birçok felakete yol aşabilecek girişim karşısında Venezüella’nın Ankara Büyükelçisi José Bracho Reyes’in ifadesiyle, “ABD’nin saldırısı uluslararası normlara ve kurallara uymaz. Bu saldırılar halkların kendi kaderini tahin etme hakkına saldırıdır. Hiçbir olay ve durum bu saldırıları haklı çıkaramaz.”^[148]

Çünkü bu, tescilli bir emperyalist müdahaledir. Öyle ki, 2017’de BM İnsan Hakları Konseyi’nin bir görevlisi olarak Venezüella’daki durumu değerlendiren Alfred de Zaya, raporunda, Maduro yönetiminin hatalarına işaret etti. Ancak, özellikle ABD’nin ekonomik yaptırımlarının Venezüellalı yoksulların gıda ve ilaca ulaşımını engellediğini; ölümlere yol açtığını vurgulayıp; bu yaptırımların “insanlığa karşı suçlar oluşturduğu gerekçesi” ile Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taşınması gerektiğini öneriyordu.

Mart 2018’de görevinden ayrılan Zaya, bu deneyimlerini 28 Ocak 2019’da ‘The Independent’ta yayımladı ve BM bürokrasisi içinde dahi Venezüella’da rejim değiştirme önceliği görüşlerinin ağır bastığını; önerilerinin bu nedenle göz ardı edildiğini belirtti.^[149]

Bunlar böyleyken; “Karşımıza çıkacak zorluklara da hazırız… Amerika saldırıyor. Geçemeyecekler.”^[150] “Venezüella’nın bir Pinochet’si olmayacak” vurgusuyla Venezüella Büyükelçisi José Gregorio Bracho Reyes’in, “Şu günlerde olup biten şey, iki dünya görüşü arasındaki çatışmanın yoğunlaşmış hâli. Açık bir çatışma var şu anda Venezüella’da. Bize karşı, ekonomik, finansal, medya, diplomasi, yani birçok noktası olan bir savaş yürütülüyor,”^[151] biçiminde tarif ettiği düzlemde Venezüella Komünist Partisi (PCV) Merkez Komitesi Genel Sekreteri Oscar Figuera, “Maduro’nun Venezüella Bolívar Cumhuriyeti’nin anayasal cumhurbaşkanı olduğunu reddeden ABD emperyalizmi, Latin Amerika’nın uşak hükümetleri ve Venezüella’nın devletsiz, köle ruhlu sağcıları tarafından, ülkemizde bir kukla hükümet kurup siyasi şiddet ortamı yaratarak uluslararası sağa doğrudan müdahale bahanesi sağlayacak bir iç savaş çıkarmaya yönelik bir darbe girişimi başlattı”ğını ifade ediyor.^[152]

Tam da bu tabloda ‘Pink Floyd’un solisti Roger Waters, “Bu deliliği durdurun. Venezüellalıları rahat bırakın. Dünyanın yüzde 1’inin buradaki petrolü yağmalamasını engelleyin. Venezüella’dan elinizi çekin. Venezüella’da Trump darbesine son!”^[153] diye haykırırken; Venezüella’nın sokaklarında, ABD’yi hedef alan, “Gringo respeta!/ Gringo bize saygı göster!” yazıları görülmeye başlandı;^[154] Maduro hükümetinin sağ muhalefet tarafından düşürülmesine yönelik kampanya sürdürülürken, halk da bu saldırıya karşı sokaklara çıktı.

2 ŞUBAT 2019’DA MADURO’NUN AMERİKAN HALKINA SESLENİŞİ 

Latin Amerika uzmanı akademisyen Esra Akgemci’nin ifadesiyle, “Bugün Venezüella o kadar büyük bir uçurumun eşiğinde ki, bir yandan Maduro’nun iktidarda kalmasının bedeli Venezüellalılar açısından her gün biraz daha ağırlaşacak, diğer yandan Maduro iktidardan düşerse Bolívarcı Devrim’in tüm kazanımlarını süpürmeye yönelik çok sancılı bir dönüşüm süreci yaşanacak,”^[155] noktasındadır.

Bu kritik eşikte Maduro, 20 Mayıs 2018’de düzenlenen seçimleri yüzde 68 oyla kazanmış olsa da; “seçimlerin şeffaf, adil, eşit ve uluslararası standartlarda yapılmadığı” ileri sürülerek; Maduro “yasadışı” ilan edilip, yönetimi devralması için ordudan destek istemişti. Ve Guaidó ise destekçilerini meydanlara dökerek, 23 Ocak 2019’da kendisini ülkenin “geçici devlet başkanı” ilan edivermişti.^[156]

“Kriz ve ABD destekli bir darbe girişimiyle karşı karşıya olan Venezüella”da^[157] “Hem petrol fiyatlarının düşmesi, hem de ABD yaptırımlarının giderek artması Maduro’yu radikal önlemler almaktan alıkoyarken; ayrıca O, partisinin kendisinden daha radikal olan tabanının beklediği cüretkâr tutumu gösteremedi,”^[158] ve bunun faturasını ödedi…

“Latin Amerika’nın kesik damarlarını onarma”ya gayret eden Chávez geleneği, yıllardır ABD destekli muhalefetin estirdiği “iç savaş” rüzgârlarına karşı direniyor.

Mesela BM Genel Kurulu’na hitap eden Maduro, ülkesine yönelik askeri müdahale tehditleri, ekonomik durum ve 4 Ağustos 2018’de bomba yüklü drone ile yapılan saldırıya yönelik soruşturmanın sonuçlarına değinerek, saldırının “Venezüella’yı başsız bırakmak, kaos oluşturup iç savaş çıkarmak ve ardından BM’yi devre dışı bırakarak ülkesine askeri bir müdahalede bulunabilmek” amaçlarıyla planlandığını açıklayarak, “Soruşturmanın bütün sonuçları bu saldırının ABD topraklarında finanse edildiğini ve planlandığını gösteriyor. Saldırının sorumluları aylar süren eğitimlerini Kolombiya topraklarında bu ülkenin resmi yetkililerinin desteği ve koruması altında aldıklarını itiraf etti,”^[159] dedi…

Böylesi bir hâlde Maduro, “Barışın sağlanması için muhalefetle müzakere masasına oturmaya hazırım,”^[160] diyerek bir kez daha seçimlerine kapı araladı.^[161]

AB’nin, “8 gün içinde seçime gidilmezse Guaidó’yu tanıyacakları” dayatmasıyla yüz yüze kalan Maduro, “Avrupa bize ültimatom veremez. Bizi eleştirenler seçim sistemimizle ilgili konuşamaz… Venezüella’da rekor seviyede seçim yaptık. 25 seçim yaptık. 25 seçimden 23’ünü biz kazandık. Sadece 2’sini kaybettik. (...) Seçim alanında dünya rekorunun sahibiyiz. Bizi eleştirenlerin Venezüella seçim sistemiyle ilgili söyleyebilecekleri tek bir söz yok,” dedi.^[162]

ABD’nin darbe çağrısına, “Hiçbir şekilde istifa etmem,”^[163] yanıtını veren Maduro, Trump yönetimini “aşırı uçta görüşlere sahip bir çete” olarak nitelendirip, “Bu, Birleşik Devletler İmparatorluğu’nun, Beyaz Saray’ı yöneten aşırı sağcı grubun, Ku Klux Klan’ın çıkarına, Venezüella’yı ele geçirmek için verdiği siyasi bir savaş” diye betimlerken;^[164] Venezüella’daki politik ve ekonomik gerginlik tırmanmayı sürdürdü.

Maduro “Bunun nedeni sağ muhalefet” dedi; şiddet ortamından muhalefeti sorumlu tutup; Miranda Eyalet Valisi Henrique Capriles’i şiddet yanlısı gruplara silah dağıtmakla suçladı.^[165]

ABD ile bazı bölge ülkelerinin, Venezüella’ya yönelik askeri tehditlerinin, ülkenin petrol, maden ve diğer zenginliklerini kontrol etme isteğinden kaynaklandığı vurgusuyla Maduro, “Eğer Venezüella patates ya da muz üretseydi, emperyalist kasırganın içinde olmazdı. Şunu kabul edelim ki bir ABD imparatorluğu var ve gözlerini Venezüella halkının zenginliklerine dikmiş durumda. Bizi aşağıda, arka bahçesi olarak görüyor ve bizim zenginliklerimizi istiyor. Venezüella’da güç sahibi olmak için de bütün bu baskıyı oluşturuyor. Bu yüzden onlar seçim değil, darbe istiyorlar,”^[166] dedi.

Ayrıca da, ABD Başkanı Trump’ın, Kolombiya hükümetine ve mafyasına kendisini öldürme talimatı verdiğini belirten Maduro ekledi: “Şüphesiz, başıma bir şey gelirse sorumlusu Donald Trump ve Kolombiya Devlet Başkanı Ivan Duque’dir.”^[167]

Guaidó’nun da er ya da geç mahkemelerde hesap vereceğini söyleyen Maduro, “Eğer Amerikan imparatorluğu, bölgemizdeki bir palmiye yaprağına bile dokunmaya cesaret ederse, bu yeni bir Vietnam’a dönüşür,” dedi.^[168]

Avrupa Parlamentosu (AP) vekilleri havalimanından geri çevrilip;^[169] 5 vekilinin ülkeye girişlerine, “komplo düzenlemek için geldikleri” gerekçesiyle izin vermeyen^[170] Maduro, 2 Şubat 2019’da erken seçim çağrısı yapıp; Uruguay, Meksika ve Bolivya tarafından yürütülen uluslararası “müzakere girişimi”ne teşekkür edip, anayasaya bağlılığını vurgulayarak; “ulusal ajanda” oluşturmak için diyaloga hazır olduğunu bir kez daha tekrarladı.^[171]

Bunun yanında “ABD petrol almak isterlerse satarız,”^[172] ifadesiyle, diplomatik ve politik ilişkilerini sonlandırdığını açıklayan Maduro, Venezüella’daki ABD’li diplomatlara ülkeyi terk etmeleri için 72 saat verdiğini duyurup, “Çok ileri gittiler. ABD’nin emperyalist hükümeti ile tüm diplomatik ve siyasi ilişkileri kesme kararı aldım. Dışarı! Hepsi gidebilir. Venezüella’yı Washington’dan yönetmeyi amaçlıyorlar. Washington’un emirlerini yerine getiren bir kukla hükümet istiyor musunuz? Venezüella’yı Bogotá’dan yönetmek istiyorlar. Kendimizi oligarşinin köleleri hâline getirecek miyiz? Venezüella saygındır. Ne darbe ne müdahalecilik. Venezüella barış ve ilerleme istiyor… Gringo (ABD) imparatorluğuna güvenmeyin. Onların çıkarlarını yöneten şey Venezüella’nın petrolüne, gazına ve altınına olan arzularıdır. Bunlar size ait değil, bunlar Venezüella’nın egemen halkına ait.”^[173] diyerek ekledi:

“Uzun zamandır planlanmış ve şimdi hayata geçirilen bir darbe girişimi var. Bugüne dek birçok zorluğu aştık. Ve şimdi bir darbe girişimiyle karşı karşıyayız.”^[174]

 VI.1) JUAN GUAİDÓ’NUN ŞECERESİ

Venezüella halkının dahi adını yalnızca birkaç haftadır duymaya başladığı Guaidó, destekçilerini de meydanlara dökerek 23 Ocak 2019’da kendisini ülkenin “geçici devlet başkanı” ilan ederken; kararına gerekçe olarak anayasanın 233 ve 333’üncü maddelerini gösterip; Mayıs 2018’deki seçimlerin geçersiz olduğunu öne sürerek Maduro’nun artık devlet başkan olmadığını söylüyordu.^[175]

“İyi de kendisini ‘geçici başkan’ ilan eden muhalefet lideri de kim” mi?

Öncelikle Venezuelanalysis’a göre, Venezüella halkının yüzde 81’i, ABD’nin Venezüella Devlet Başkanı olarak tanıdığı Guaidó’nun kim olduğunu dahi bilmiyor.^[176]

ABD müttefiki sağcı hükümetlerin de desteğini alan Guaidó, Washington Üniversitesi’nde lisan üstü yaptı. 2007’de Chávez hükümetinin özel yayıncılık ağı Radio Caracas Televisión’ın (RCTV) ruhsatını yenilemeyerek yayınlarını engellemesini protesto eden öğrenciler arasında vardı. Chávez, RCTV’yi yayıncılık kurallarını ihlâl etmek ve 2002 darbe girişimini desteklemekle suçluyordu.

2011’de Ulusal Meclis’e yedek üye, 2016’da Vargas eyaletinin doğrudan milletvekili olarak seçildi.

ABD eski Başkanı Barack Obama’nın “Yes we can” sloganının İspanyolcası “Sí, se puede!” sözünü sık sık kullandı.

Aralık 2018’te seçildiği Ulusal Meclis Başkanlığı için 5 Ocak 2019’da yemin ederken Nicolás Maduro’ya muhalefet etme sözü verdi.

15 Ocak 2019’da The Washington Post gazetesinde “Maduro bir gaspçı, Venezüella’da demokrasiyi yeniden tesis etme vakti geldi” başlıklı bir makale yayımladı.^[177]

Yabancı askeri müdahaleye yeşil ışık yakıp, “ Mümkün olan her şeyi yapacağım,”^[178] diyen Guaidó, ‘The Washington Post’a da Devlet Başkanı Maduro’yu devirme çabasını açık açık anlattı.

Ayrıca bazı ABD siyasetçilerinin kendi hükümetine destek verdiğini vurgulayarak Illinois eyaleti Senatörü Dick Durbin, Florida Senatörü Marco Rubio ve New Jersey Senatörü Robert Menendez ile görüştüğünü de saklamadı.^[179]

Devamla: “Maduro’nun 10 Ocak 2019’daki yemin töreninden bir hafta önce, 5 Ocak 2019’da göreve başlayan yeni Meclis Başkanı Guaidó 35 yaşında, orta sınıftan gelen, öğrenci hareketinin içinde kendini göstermiş genç bir lider. Özellikle 2007’de Chávez’in anayasal değişiklik için gerçekleştirdiği referandum sürecinde gelişen öğrenci hareketinde öne çıktı. Bu noktada Chávez iktidara geldiğinde sadece 15 yaşında olan Guaidó’nun çok erken bir yaşta Chávez karşıtı (anti-Chavista) hareketin içinde örgütlendiğine dikkat çekmek gerekiyor. Bu açıdan Venezüella’da görmeye alışık olduğumuz üst sınıftan gelen, yurt dışında, nezih üniversitelerde eğitim almış elit muhalefet liderlerinden farklı bir profili var.

Guaidó, bu kadar genç bir yaşta Ulusal Meclis’in başına geçebilmesini muhalefet cephesini oluşturan MUD içindeki belirli pazarlıklara borçlu. MUD içinde iki ana hattan söz edebiliriz. Bir yanda 2013’teki başkanlık seçimlerinde Maduro’ya karşı yarışmış ve kıl payı kaybetmiş olan Henrique Capriles’in temsil ettiği diyalog yanlısı bir grup, diğer yanda ise Maduro’nun seçimle gitmeyeceğine inanan ve sürekli şiddeti kışkırtarak iktidara karşı bir ‘yıpratma savaşı’ veren, Leopoldo López’in temsil ettiği bir grup var. Meclisin yeni başkanı Guaidó da daha baskın olan bu ikinci grupta yer alıyor.

2002’de Chávez’e karşı darbe girişimini desteklemiş olan, 2014’te ise Maduro karşıtı gösterileri örgütleyen ve sokak çatışmalarını kışkırtan Leopoldo López, Ağustos 2017’den bu yana ev hapsinde bulunuyor ve ülkedeki en etkili muhaliflerden biri olarak öne çıkıyor. Leopoldo López’in 2009’da kurduğu Voluntad Popular (Halk İradesi) partisinin kurucu üyelerinden olan Guaidó, meclisin başına geçer geçmez Maduro’ya karşı darbeyi kışkırtan söylemlerde bulunarak pozisyonunu açıkça belli etti.

Guaidó, ‘gaspçı’ olarak tanımladığı Maduro’nun ülkedeki anayasal düzeni gasp ettiğini söyledi ve ‘Venezüella halkı, ordu ve uluslararası toplum bizi iktidara taşımalıdır’ diye konuştu.

Ayrıca, Pérez Jiménez diktatörlüğünün 1958’de devrildiği gün olan 23 Ocak’ta Maduro iktidarına karşı halkı sokağa çıkmaya ve büyük bir protesto gösterisi yapmaya çağırdı. Bu kadar kritik bir noktada Trump’ın, protestolar sırasında kendisini ülkenin ‘geçici başkanı’ ilan eden Guaidó’yu resmen tanıması ise krize ayrı bir boyut kazandırdı.”^[180]

DEVAMI:

VI.2) KİM BU MUHALİFLER?

VII. AYRIM: MADURO’YA ELEŞTİRİ(LER)

VII.1) “DİKTATÖR”

ÇERÇEVE

VII.2) T.“C”YLE İLİŞKİ

VIII. AYRIM: TUTUM(UMUZ) VE DAYANIŞMA

DİPNOTLAR:

^[125] Mazhar Özsaruhan, “Venezüella”, 27 Ocak 2019… https://mezopotamya24haber.com/2019/01/27/mazhar-ozsaruhan-yazdi-Venezüella/

^[126] “ABD Pes Etmiyor... Bu Kez Ekonomik Darbe!”, 28 Ocak 2019… http://www.hurriyet.com.tr/dunya/abd-pes-etmiyor-bu-kez-ekonomik-darbe-41097834

^[127] “Venezüella’nın Altınına Blokaj”, 27 Ocak 2019… http://www.realitehaber.com/2019/01/27/Venezüellanin-altinina-blokaj/

^[128] Daniel Gallas, “Venezüella krizi: ABD’nin Yeni Yaptırımları Maduro’ya Zarar Verebilir mi?”… https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47109860

^[129] “ABD, Venezüella’ya Yaptırımları Genişletiyor”, Cumhuriyet, 7 Ocak 2018, s.9.

^[130] “Venezüella, ABD’den Gönderilen Silahlara El Koydu”, Evrensel, 7 Şubat 2019, s.9.

^[131] A. Cihan Soylu, “Venezüella, Demokrasi ve Liberal Vaaz!”, Evrensel, 7 Şubat 2019, s.8.

^[132] Center for Economic and Policy Research, 31 Ocak 2019.

^[133] Korkut Boratav, “Venezüella Üzerine Birkaç Tespit”, 8 Şubat 2019… http://haber.sol.org.tr/yazarlar/korkut-boratav/Venezüella-uzerine-birkac-tespit-256194

^[134] Mumia Abu Jamal, “Venezüella Üzerine: Monroe Geri Dönüyor”, 10 Şubat 2019… https://www.evrensel.net/yazi/83309/Venezüella-uzerine-monroe-geri-donuyor

^[135] “ABD Yeni Darbe Peşinde”, Gündem, 21 Şubat 2015, s.13.

^[136] “Venezüella’da ABD-Sağ Muhalefet Yapımı Darbe Girişimi”, 23 Ocak 2019… https://www.evrensel.net/haber/371849/Venezüellada-abd-sag-muhalefet-yapimi-darbe-girisimi

^[137] “Venezüella İtirafı”, 26 Ocak 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/Venezüella-itirafi.html

^[138] “Venezüella’da ABD Destekli Yeni Hamle”, 24 Ocak 2019… http://kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/Venezüellada-abd-destekli-yeni-hamle/

^[139] “Pompeo: Bütün Ülkelerin Taraf Tutma Zamanı Geldi”, 26 Ocak 2019… http://vehaber.net/pompeo-butun-ulkelerin-taraf-tutma-zamani-geldi

^[140] “Belçika’dan Venezüella Açıklaması”, 25 Ocak 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/belcikadan-Venezüella-aciklamasi.html

^[141] “Almanya ve İngiltere’den Maduro’ya 8 Gün Mühlet”, 26 Ocak 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/almanya-ve-ingiltereden-maduroya-8-gun-muhlet.html

^[142] Yücel Özdemir, “Bolívarcı Devrim İlerlemeli”, 25 Ocak 2019… https://www.evrensel.net/yazi/83199/Bolívarci-devrim-ilerlemeli

^[143] Bill Van Auken, “Washington Venezüella’da Sağcı Bir Darbe Düzenliyor”, 25 Ocak 2019… https://www.sosyalistesitlik.org/washington-Venezüellada-sagci-bir-darbe-duzenliyor/

^[144] “Maduro’yu Devirmek İçin Askerlerle Görüşme Yaptım”, 29 Ocak 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/maduroyu-devirmek-icin-askerlerle-gorusme-yaptim.html

^[145] “Venezüella’da Bir Generalden Guaidó’ya Biat”, 2 Şubat 2019… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/Venezüellada-bir-generalden-Guaidóya-biat/

^[146] “Guaidó Kabul Etti: Maduro Hükümetiyle Görüştüm”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2019/01/27/Guaidó-kabul-etti-maduro-hukumetiyle-gorustum/

^[147] Ergin Yıldızoğlu, “Venezüella Krizi: Ülke Nasıl Bu Duruma Geldi?”, 28 Ocak 2019… http://sendika63.org/2019/01/Venezüella-krizi-ulke-nasil-bu-duruma-geldi-ergin-yildizoglu-bbc-turkce-528042/

^[148] “Venezüella’da Parlayacak Kıvılcım Latin Amerika’yı Sarar”, 26 Ocak 2019… http://siyasihaber4.org/Venezüellada-parlayacak-kivilcim-latin-amerikayi-sarar/82563

^[149] “Korkut Boratav: ABD Liderliğindeki Emperyalizm Çürümüşlüğünü Şimdi Venezüella’da Gösteriyor”, Birgün Pazar, 3 Şubat 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/korkut-boratav-abd-liderligindeki-emperyalizm-curumuslugunu-simdi-Venezüellada-gosteriyor.html

^[150] Yaşar Aydın, “Venezüella Büyükelçisi José Gregorio Bracho Reyes: İşimiz Zor Ama Kimse Bize ‘Devrim Kolay’ Demedi”, Birgün, 3 Mart 2015, s.7.

^[151] Erdal Emre, “Ankara Büyükelçisi Reyes: Venezüella’nın Bir Pinochet’si Olmayacak”, Birgün, 8 Mayıs 2017, s.14.

^[152] “Venezüella Komünist Partisi’nden Emperyalist Saldırılara Karşı Açıklama”, 3 Şubat 2019… https://ilerihaber.org/icerik/Venezüella-komunist-partisinden-emperyalist-saldirilara-karsi-aciklama-93180.html

^[153] “Roger Waters: Venezüellalıları Rahat Bırakın”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2019/02/06/roger-waters-Venezüellalilari-rahat-birakin/

^[154] “ABD Yönetimine Ültimatom”, Gündem, 4 Mart 2015, s.13.

^[155] Esra Akgemci, “Sekiz Soruda Venezüella Krizi”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2019/01/25/sekiz-soruda-Venezüella-krizi/

^[156] “AB ile Venezüella Arasında İpler Gerildi: Maduro Seçimlere Gidilmeyeceğini Açıkladı”, 27 Ocak 2019… http://www.diken.com.tr/ab-ile-Venezüella-arasinda-ipler-gerildi-maduro-secimlere-gidilmeyecegini-acikladi/

^[157] “Venezüella’dan Askeri Tatbikat ve OPEC’e Çağrı”, 12 Şubat 2019… https://marksist.org/icerik/Dunya/11487/Venezüelladan-askeri-tatbikat-ve-OPECe-cagri

^[158] Mustafa K. Erdemol, “Venezüella’da Bolívarcı Devrim Değil Maduro Kaybetti”, Birgün, 9 Aralık 2015, s.13.

^[159] “Maduro, ABD ile Masaya Oturmaya Hazır”, Birgün, 28 Eylül 2018, s.4.

^[160] “Venezüella Gerilimi: Muhalefete Diyalog Çağrısı”, Cumhuriyet, 31 Ocak 2019, s.7.

^[161] 15 Ekim 2017’de Venezüella’da eyalet valisi seçimleri yapıldı. 23 eyaletin 17’sinde seçimi Büyük Yurtsever Cephe adayları kazandı. Büyük Yurtsever Cephe, iktidardaki PSUV (Venezüella Birleşik Sosyalist Partisi) tarafından destekleniyordu.

Ülke genelinde katılım oranının yüzde 61 olduğu seçimlerde 23 eyaletten 17’sini kazanan Büyük Yurtsever Cephe adayları, toplam oyların ise yüzde 54’ünü aldı. Kalan 6 eyaletten 5’i muhalefet koalisyonu olan Demokratik Birlik Masası (MUD) tarafından kazandı.

Seçim zaferinin ardından konuşan Başkan Maduro, “Chavizm muhalefeti perişan etti. 17 eyalet valisi bizim partiden seçildi. Oyların yüzde 54’ünü kazandık. Ülke çapında katılım oranı ise yüzde 61 oldu. Valiliklerin yüzde 75’ini alarak vatanımız güçlendi,” dedi.

MUD adına açıklama yapan Gerardo Blyde, seçim sonuçlarının hileli olduğunu öne sürdü. Muhalefet, seçim sonuçlarını tanımayacağını açıkladı. (“Venezüella’da Eyalet Seçimleri: Zafer Maduro’nun”, Cumhuriyet, 17 Ekim 2017, s.7.)

^[162] “Avrupa’dan Maduro’ya Erken Seçim Ültimatomu”, Cumhuriyet, 27 Ocak 2019, s.15.

^[163] Maduro: Hiçbir Şekilde İstifa Etmem”, 27 Ocak 2019… http://www.demokratikulus.com/rusya-400-askerini-Venezüellaya-yolladi/

^[164] “Maduro: Beyaz Saray’ı Ku Klux Klan Yönetiyor”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2019/02/13/maduro-beyaz-sarayi-ku-klux-klan-yonetiyor/

^[165] “Venezüella Lideri Maduro’dan Faşizme Karşı Sokağa Çağrı”, Cumhuriyet, 23 Mayıs 2017, s.13.

^[166] “Maduro: ABD Gözlerini Venezüella Halkının Zenginliklerine Dikmiş”, 9 Şubat 2019… https://www.evrensel.net/haber/373183/maduro-abd-gozlerini-Venezüella-halkinin-zenginliklerine-dikmis

^[167] “Maduro: Trump, Kolombiya Mafyasına Beni Öldürmeleri İçin Talimat Verdi”, 30 Ocak 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/maduro-trump-kolombiya-mafyasina-beni-oldurmeleri-icin-talimat-verdi.html

^[168] “Maduro: Yeni Vietnam olur!”, 15 Şubat 2019... http://yeniyasamgazetesi.com/maduro-yeni-vietnam-olur/

^[169] “Maduro’ya erken seçim için ültimatom veren Avrupa ülkeleri (İngiltere, İspanya, Fransa ve Almanya’dan ardından Avusturya, Hollanda, İsveç, Letonya, Danimarka ve Çekya) art arda kendisini ‘geçici devlet başkanı’ ilan eden Guaidó’yu tanıdıklarını açıkladı. İtalya bu kervana katılmazken Maduro Papa’ya mektup yazdı, diyalog sürecine katkı istedi.” (“Venezüella: Emperyalist İttifak”, Birgün, 5 Şubat 2019, s.4.)

^[170] “Caracas, Avrupalı Vekilleri Geri Gönderdi”, Cumhuriyet, 19 Şubat 2019, s.7.

^[171] “Venezüella’da Kitleler Sokakta: Maduro’dan Seçim Çağrısı”, 3 Şubat 2019… http://www.kizilbayrak41.net/ana-sayfa/duenya/haber/-/Venezüellada-kitleler-sokakta-madurodan-secim-cagrisi/

^[172] “Venezüella Devlet Başkanı Maduro: ABD Petrol Almak İsterlerse Satarız”, 26 Ocak 2019… https://www.evrensel.net/haber/372059/Venezüella-devlet-baskani-maduro-abd-petrol-almak-isterlerse-satariz

^[173] “Venezüella, ABD ile Diplomatik ve Politik İlişkilerini Sonlandırdı”, 24 Ocak 2019… http://siyasihaber4.org/Venezüella-abd-ile-diplomatik-ve-politik-iliskilerini-sonlandirdi

^[174] “Maduro: Erdoğan’ın Çok İyi Bir Dost Olduğunu Söyleyebilirim”, 27 Ocak 2019… https://www.artigercek.com/haberler/maduro-erdogan-in-cok-iyi-bir-dost-oldugunu-soyleyebilirim?t=1548599154

^[175] “Venezüella’da Ne Oluyor, Hangi Ülke Kimi Destekliyor?”, 24 Ocak 2019… https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46986493

^[176] Ömür Şahin Keyif, “ABD’nin Venezüella Planı”, Birgün, 29 Ocak 2019, s.5.

^[177] “Venezüella İtirafı”, 26 Ocak 2019… https://www.birgun.net/haber-detay/Venezüella-itirafi.html

^[178] “Guaidó, ‘Yabancı Askeri Müdahale’ Sorusuna Olumsuz Cevap Vermedi”, 9 Şubat 2019… https://www.evrensel.net/haber/373184/Guaidó -yabanci-askeri-mudahale-sorusuna-olumsuz-cevap-vermedi

^[179] “Maduro’yu Devirmek İçin Yaptıklarını Açık Açık Anlattı!”, 28 Ocak 2019… https://www.cnnturk.com/dunya/maduroyu-devirmek-icin-yaptiklarini-acik-acik-anlatti

^[180] Esra Akgemci, “Sekiz Soruda Venezüella Krizi”… https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya/2019/01/25/sekiz-soruda-Venezüella-krizi/