İş mahkemelerinin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usulünü düzenleyerek işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabuluculuğu zorunlu hale getiren ve işçiler aleyhine pek çok düzenleme içeren 'İş Mahkemeleri Kanunu', dün Resmi Gazete'de yayımlandı. Böylece yasanın 3 maddesi dışında tüm maddeleri yürürlüğe girdi. Zorunlu arabuluculuğu öngören ve yürürlükten kaldırılan hükümleri içeren söz konusu maddeler ise 1 Ocak 2018'den itibaren uygulanacak. 
Yasaya göre iş mahkemeleri, Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun (HSK) olumlu görüşü alınarak tek hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde, Adalet Bakanlığı'nca gerekli görülen yerlerde kurulacak. 

Kanuna veya bireysel ya da toplu iş sözleşmesine dayanan işçi, işveren alacağı, tazminatı ve işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulması dava şartı olarak aranacak. Arabulucuya başvurma zorunluluğu için alacak veya tazminat talebinin iş ilişkisinden kaynaklanması gerekecek. 

İşçi kıdem, ihbar gibi tazminat ve fazla mesai, yıllık izin gibi ücret; işveren de alacak ve tazminat kalemleri için dava açmadan önce arabulucuya başvuracak. İşçi veya işverenin iş ilişkisi kapsamında birbirlerine hakaret etmekten kaynaklanan ya da işçinin işyerindeki işverene ait mal ve malzemelere zarar vermesinden doğan tazminat talepleri de dava açılmadan önce arabulucuya götürülecek. 

Arabulucuya başvurulmadan dava açılırsa herhangi bir işlem yapılmaksızın dava, dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilecek. Ancak iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi, manevi tazminat davaları ve bunlarla ilgili rücu davalarında, arabuluculuk şartı aranmayacak. 

Arabulucu, Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden belirlenecek. Taraflar, listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşırsa bu arabulucu görevlendirilecek. Ara bulucu görevlendirmenin yapıldığı tarihten itibaren, uzatma süresiyle birlikte 4 hafta içerisinde başvuruyu sonuçlandıracak. Gazeteciler ve gemi adamları da açacakları bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı, tazminatı, işe iade davalarında arabulucuya başvuracak. 

Yasa ile zaman aşımı süreleri işçiler aleyhine kısaltıldı. İş Kanunu'na eklenen Ek-3'üncü madde ile yıllık izin ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, iş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminatta zaman aşımı süresi 10 yıldan 5 yıla düşürüldü. 

Yasayla temyiz hakkı da sınırlandırıldı. Artık, işe iade davaları, işyeri temsilcisinin iş güvencesine ilişkin davalar, 6356 sayılı Yasa'nın 34. maddesi uyarınca açılan işletme niteliğinin tespitine ilişkin davalar, Toplu İş Sözleşmesi'nin uygulanmasından kaynaklı uyuşmazlıklar, kanun dışı grevin tespiti davaları, istinaf olarak da bilinen bölge adliye mahkemelerine yapılan itirazın ardından kesinleşecek ve Yargıtay'a götürülemeyecek.